Συνέντευξη στη δημοσιογράφο, Ντόρα Κουτροκόη
Η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Άννα Ευθυμίου, αναλύει στο «Μ» τις νομοθετικές παρεμβάσεις για τον εκσυγχρονισμό της αγοράς εργασίας και το πώς προστατεύουν τους εργαζόμενους. Μιλά για τον διάλογο που γίνεται για την αύξηση των κλαδικών συμβάσεων και εξηγεί πώς η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας θωρακίζει τη νόμιμη απασχόληση.
Υπενθυμίζει ότι ο στόχος για κατώτατο μισθό στα 950 ευρώ έως το 2027 παραμένει ακέραιος για την κυβέρνηση και περιγράφει το σχέδιο που θα εξασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα του ΕΦΚΑ, την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στον τομέα της απονομής συντάξεων, αλλά και τη διεύρυνση των δικαιούχων για το επίδομα κυοφορίας-λοχείας.
Κυρία Υπουργέ, μετά τις πρόσφατες νομοθετικές παρεμβάσεις για τον εκσυγχρονισμό της αγοράς εργασίας, υπάρχει έντονη δημόσια συζήτηση για το αν ενισχύεται η ευελιξία σε βάρος της προστασίας των εργαζομένων. Πώς απαντάτε σε όσους υποστηρίζουν ότι οι νέες ρυθμίσεις οδηγούν σε απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων;
Οι πρόσφατες παρεμβάσεις μας έχουν έναν ξεκάθαρο στόχο: να προσαρμόσουν την ελληνική αγορά εργασίας στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και των εργαζομένων, χωρίς σε καμία περίπτωση να υπονομεύουν τα θεμελιώδη εργασιακά δικαιώματα. Η έννοια της «ευελιξίας» συχνά παρουσιάζεται ως αντίθετη προς την προστασία του εργαζομένου. Για εμάς, όμως, ευελιξία σημαίνει περισσότερες επιλογές, περισσότερη κινητικότητα και δυνατότητα προσαρμογής των επιχειρήσεων αλλά και των εργαζομένων σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, πάντα με σαφείς κανόνες και ισχυρούς μηχανισμούς ελέγχου.
Στην κατεύθυνση αυτή, ενισχύουμε την Επιθεώρηση Εργασίας, θωρακίζουμε το πλαίσιο για την αδήλωτη και υποδηλωμένη εργασία και διασφαλίζουμε ότι κάθε νέα μορφή απασχόλησης συνοδεύεται από αντίστοιχες εγγυήσεις. Στόχος μας είναι μια αγορά εργασίας που δεν αφήνει κανέναν απροστάτευτο, αλλά ταυτόχρονα επιτρέπει σε επιχειρήσεις και εργαζόμενους να αναπτυχθούν με ευελιξία, ασφάλεια και διαφάνεια.
Οι συλλογικές συμβάσεις βρίσκονται ξανά στο επίκεντρο των συζητήσεων. Ποιο είναι το σχέδιο του υπουργείου για την ενίσχυση της συλλογικής διαπραγμάτευσης και την εφαρμογή των συμφωνιών στον ιδιωτικό τομέα;
Η ενίσχυση της συλλογικής διαπραγμάτευσης αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα του υπουργείου, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2022/2041, η οποία θέτει ως στόχο την κάλυψη του 80% των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις και ήδη τον προηγούμενο Δεκέμβριο έγινε νόμος του κράτους. Για να πετύχουμε τον ευρωπαϊκό στόχο και ταυτόχρονα να προσεγγίσουμε έναν μέσο μισθό της τάξης των 1.500 ευρώ έως το 2027, χρειάζεται ένας ουσιαστικός επανασχεδιασμός του πλαισίου.
Η υπουργός, η κυρία Κεραμέως, είχε συναντήσεις με τους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους. Αναμένουμε τις προτάσεις τους και ως το τέλος του έτους θα καταρτιστεί το Μονοετές Σχέδιο Δράσης για την ενίσχυση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας με ποσοστό κάλυψης μέχρι και 80%. Η ατζέντα του διαλόγου στοχεύει ακριβώς σε αυτό: στην αύξηση των κλαδικών συμβάσεων και στην επέκτασή τους σε περισσότερους εργαζόμενους, ώστε η συλλογική διαπραγμάτευση να αποτελέσει πραγματικό μοχλό βελτίωσης των αμοιβών και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής.
Οι εργοδοτικοί έλεγχοι παραμένουν κρίσιμο ζήτημα. Ποια είναι τα αποτελέσματα μέχρι σήμερα στην καταπολέμηση της αδήλωτης ή υποδηλωμένης εργασίας;
Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας αποτελεί μία από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις για τη θωράκιση της νόμιμης απασχόλησης. Από την 3η Νοεμβρίου του 2025 επεκτάθηκε σε κρίσιμους τομείς, όπως η ενέργεια, το εμπόριο, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, ο τουρισμός και η εστίαση, διασφαλίζοντας ότι ο πραγματικός χρόνος εργασίας καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο μέσω του «Εργάνη». Παράλληλα, παρακολουθούμε στενά την ορθή εφαρμογή των εξαιρέσεων, ώστε να αποτρέπεται κάθε καταχρηστική πρακτική.
Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας διασφαλίζει ότι οι εργαζόμενοι αμείβονται για τον πραγματικό χρόνο εργασίας τους και συμβάλλει στην καταπολέμηση της υποδηλωμένης και αδήλωτης εργασίας, προστατεύοντας τόσο τους εργαζόμενους όσο και τις υγιείς επιχειρήσεις από τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Η αποτελεσματικότητα του μέτρου επιβεβαιώνεται και από τα τελευταία στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη», καθώς έχει καταγραφεί αύξηση στις δηλωμένες υπερωρίες κατά 3,5 εκατομμύρια ώρες σε σχέση με τα έτη πριν από την εφαρμογή του.
Με το συγκεκριμένο μέτρο προστατεύονται ήδη 1.850.000 εργαζόμενοι, οι οποίοι απασχολούνται σε τράπεζες, σούπερ μάρκετ, ασφαλιστικές εταιρείες, εταιρείες security, ΔΕΚΟ, βιομηχανία, λιανεμπόριο, τουρισμό και εστίαση. Η εφαρμογή της επεκτάθηκε πρόσφατα και στο χονδρεμπόριο, στην ενέργεια, στις χρηματοπιστωτικές εταιρείες και στις διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες του τουρισμού. Ο συνολικός αριθμός των ενταγμένων επιχειρήσεων ξεπερνάει πλέον τις 280.000.
Με το κύμα ακρίβειας να πιέζει τα νοικοκυριά, αρκετοί ζητούν νέα αύξηση του κατώτατου μισθού. Υπάρχει περιθώριο για άμεση αναπροσαρμογή του;
Η διαδικασία αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού είναι θεσμοθετημένη: οι κοινωνικοί φορείς καταθέτουν τις θέσεις τους, η ειδική επιστημονική επιτροπή τις αξιολογεί και στη συνέχεια η υπουργός Εργασίας εισηγείται στο Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο λαμβάνει την τελική απόφαση. Η διαδικασία ξεκινά κάθε χρόνο με κυβερνητική απόφαση και ολοκληρώνεται στα τέλη Μαρτίου, με κοινή υπουργική απόφαση που καθορίζει τον κατώτατο μισθό και το ημερομίσθιο.
Σήμερα ο κατώτατος μισθός βρίσκεται στα 880 ευρώ, έχοντας αυξηθεί κατά 230 ευρώ από το 2019 —μια άνοδος 35,4%, που έχει ανεβάσει τη χώρα μας στη 11η θέση στην Ε.Ε. μεταξύ των χωρών με νομοθετημένο κατώτατο μισθό. Ο στόχος των 950 ευρώ έως το 2027 παραμένει ακέραιος. Από το 2027, ο νέος μαθηματικός τύπος θα καθορίζεται από δύο βασικούς συντελεστές: τον πληθωρισμό (ιδίως για τα νοικοκυριά του χαμηλότερου 20% της εισοδηματικής κλίμακας) και την αύξηση της παραγωγικότητας.
Η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος παραμένει σταθερή προτεραιότητα της κυβέρνησης. Ήδη έχουν γίνει σημαντικά βήματα: ο ΕΦΚΑ έχει καταγράψει πλεόνασμα, οι ληξιπρόθεσμες συντάξεις έχουν μειωθεί δραστικά και η ψηφιακή λειτουργία του φορέα ενισχύεται συνεχώς. Η ετήσια αναπροσαρμογή των συντάξεων, που εφαρμόζεται πλέον με διαφανή και αντικειμενικό μηχανισμό, διασφαλίζει ότι οι συνταξιούχοι συμμετέχουν δίκαια στην αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας.
Σε αυτό το πλαίσιο εξετάζουμε στοχευμένες παρεμβάσεις που ενισχύουν τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα του συστήματος, όπως η περαιτέρω ψηφιοποίηση διαδικασιών, η βελτίωση της εισπραξιμότητας, η αντιμετώπιση της αδήλωτης ή υποδηλωμένης εργασίας και η ενίσχυση των κινήτρων για σταθερή, πλήρη απασχόληση.
Η ενίσχυση των κεφαλαιοποιητικών συστημάτων, όπως το ΤΕΚΑ και τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, αποτελεί δομική μεταρρύθμιση για τη συμπληρωματική ασφάλιση, καθώς συμβάλλει στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, μειώνοντας τις δημογραφικές πιέσεις και διασφαλίζοντας σταθερότητα στο μέλλον των συντάξεων. Σε πολιτικό επίπεδο, συνθέτουν ένα σύγχρονο και αξιόπιστο μοντέλο κοινωνικής προστασίας, που συνδυάζει τον διανεμητικό χαρακτήρα του βασικού πυλώνα με την αποταμιευτική λογική του δεύτερου πυλώνα, προσφέροντας μεγαλύτερη ασφάλεια και προοπτική στις επόμενες γενιές.
Οι εκκρεμείς συντάξεις αποτελούν επίσης προτεραιότητα. Σήμερα οι ληξιπρόθεσμες κύριες συντάξεις ανέρχονται περίπου σε 15.000, οι επικουρικές σε 31.000 και οι εκκρεμείς εφάπαξ παροχές σε περίπου 7.000. Από το 2019 μέχρι σήμερα, ο χρόνος απονομής της κύριας σύνταξης έχει μειωθεί από 500 σε λιγότερες από 50 ημέρες.
Η διαδικασία απονομής των συντάξεων έχει βελτιωθεί αισθητά χάρη στην ψηφιοποίηση —πάνω από 130 ψηφιακές λειτουργίες— και στη σημαντική προσπάθεια ενοποίησης του ΕΦΚΑ. Το 90% των συντάξεων του Δημοσίου απονέμεται πλέον αυτοματοποιημένα, απελευθερώνοντας ανθρώπινους πόρους και επιταχύνοντας τη διαδικασία σε πιο σύνθετες περιπτώσεις.
Κεντρικοί άξονες για την περαιτέρω επιτάχυνση είναι η ψηφιοποίηση 53 εκατομμυρίων σελίδων φυσικών εγγράφων από 28 πρώην ταμεία, καθώς και η ανάπτυξη νέου Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει πλήρως εντός του 2026.
Για το επίδομα κυοφορίας-λοχείας, η νέα ρύθμιση ενιαιοποιεί και διευρύνει τους δικαιούχους. Πλέον οι ημέρες ασφάλισης από διαφορετικά πρώην ταμεία αθροίζονται και μετρούν συνολικά, ενώ η καταβολή γίνεται ανεξαρτήτως φορέα ή εργοδότη, εντάσσοντας περισσότερες εποχικά εργαζόμενες μητέρες. Πρόκειται για μεταβατικό βήμα προς τον Ενιαίο Κανονισμό Παροχών του ΕΦΚΑ και μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής στήριξης της μητρότητας.
Η κυβέρνηση έχει ήδη επεκτείνει την ειδική άδεια μητρότητας από 6 σε 9 μήνες σε όλες τις εργαζόμενες μητέρες, ενώ η νέα διάταξη για το επίδομα κυοφορίας-λοχείας ενισχύει περαιτέρω τη δίκαιη και συνεκτική πολιτική στήριξης της μητρότητας.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Το Μανιφέστο» στις 11/11/2025